czwartek, 30 kwietnia 2020

Jak mówić poprawnie po polsku? Językowe dylematy



Każdemu czasem zdarza się wypowiedzieć niepoprawnie dane słowo. Od najmłodszych lat w różnych miejscach  (w domu, w szkole, na placu zabaw, w pracy) słyszymy  różne słowa i wyrażenia. Często nie zdajemy sobie sprawy, że są one błędne.  Warto więc zadbać o poprawność językową i stać się miłośnikiem poprawnej polszczyzny
Zapraszam więc do mojego „Kącika językowego”










Ø  Poszedłem czy poszłem?

Panowie, nie rezygnujcie z „poszedłem”!

Poprawne formy :
Panowie:  Poszedłem (ja”).- 1 osoba, liczba pojedyncza, rodzaj męski
Panie: Poszłam  (ja).” – 1 osoba, liczba pojedyncza, rodzaj żeńskie















Ø Daty
1 maja 2020r.
 1 maj czy 1 maja?
Poprawnie1 maja
Podając datę należy odmienić miesiąc 1 (dzień) maja.

Rok dwa tysiące dwudziesty czy dwutysięczny dwudziesty ?
Poprawnie:  rok dwa tysiące dwudziesty.

Ø Tę czy tą  ciekawą książkę?
Poprawnie: „Przeczytam ciekawą książkę”. (tę tak samo jak końcówka rzeczownika książkę)

Ø Nie lubię kiślu czy kisielu?
Poprawnie: „Nie lubię kisielu”.

Odmiana przez przypadki
M. kisiel
D. kisielu
C. kisielowi
B. kisiel
N. kisielem
Ms. kisielu
W. kisielu!

Ø W cudzysłowiu czy cudzysłowie?
 Poprawnie: „W cudzysłowie jak w Krakowie albo rowie”.

Ø Iść po najmniejszej linii oporu – iść po linii najmniejszego oporu?
Poprawnie: „Iść po linii najmniejszego oporu”.

Ø Wziąść czy wziąć?
Poprawnie: wziąć


Ø Włanczać czy włączać?
Poprawnie: włączać

Ø W każdym bądź razie czy w każdym razie?
Poprawna forma: „W każdym razie”

Ø Z dużej litery, dużą literą czy wielką literą?
Poprawne formy: dużą literą, wielką literą

Ø Rękami, rękoma czy ręcami?
Poprawne formy: rękami, rękoma(starsza forma)


Ø Winogron czy winogrono”
Poprawnie:  winogrono(to) – rodzaj nijaki

Odmiana przez przypadki:
M. winogrono
D. winogrona
C. winogronu
B. winogrono
N. winogronem
Ms. winogronie
W. winogrono

Ø Kontrol czy kontrola?
Poprawnie: kontrola (ta) rodzaj żeński

Ø Wymyśleć czy wymyślić?

Poprawna forma: wymyślić, obmyślić, zamyślić, domyślić się

Wymyślić , bo wymyślił.
Myśleć,  bo myślał.
Myśleć, ale nie wymyśleć  - myśleć, pomyśleć przemyśleć.


Ø Poddawać w wątpliwość czy podawać w wątpliwość?
Poprawna forma: podawać w wątpliwość.


Ø Kilka razy pod rząd czy kilka razy z rzędu?
Poprawna forma: kilka razy z rzędu.


Ø Tu pisze czy tu jest napisane?
Poprawna forma: tu jest napisane.


Ø Kupywać czy kupować?

Poprawna forma: kupować

Ø Celcjusza czy Celsjusza?

Poprawna forma: Celsjusza

Ø Czy „bynajmniej” to „przynajmniej”?
Wyraz „bynajmniej” nie może  zastępować  stwierdzenia „przynajmniej”.

 Słowo „bynajmniej”   jest  wzmocnieniem zaprzeczenia lub samym zaprzeczeniem,  to odrzucenie  możliwości twierdzącej.

Synonimy(wyrazy bliskoznaczne) słowa „bynajmniej” to:  ani trochę, skądże znowu,  w żadnym razie, w ogóle, skąd, ale skąd, wcale, myślałby kto, broń Boże.

Przykłady użycia:

·        Jako partykuła wzmacniająca przeczenie:
Bynajmniej mi to nie przeszkadza. (Wcale mi to nie przeszkadza.)

·        Jako wykrzyknienie:
Zmartwiła Cię jego decyzja?  Bynajmniej! ( Ani  trochę!)

Partykuła „przynajmniej” to minimalny zakres czegoś do zaakceptowania

Synonimy to: minimum, chociaż, co najmniej, chociażby. 


Ø „Proszę Panią, która godzina?” czy: „Proszę Pani, która godzina?”

Poprawna forma: Proszę Pani (słowo „proszę „+dopełniacz)


Ale: „Proszę Panią o pomoc” (słowoproszę”+biernik)



Ø Argument jest przekonywujący, przekonujący czy przekonywający?


Poprawnie: argument jest przekonujący(od czasownika przekonać) lub przekonywający(od czasownika przekonywać).


Pleonazm, czyli  masło maślane


ü cofać się do tyłu

ü akwen wodny
ü pełny komplet
ü wrócić z powrotem
ü spadać w dół
ü kontynuować dalej
ü fakt autentyczny
ü w miesiącu marcu
ü wzajemna współpraca
ü podnieść do góry

ü eksport za granicę
ü mandat karny
ü godzina czasu
ü efekt końcowy
ü pierwszy debiut
ü pierwszy prototyp
ü okres czasu
ü całkowita zgoda
ü podskoczyć do góry
ü mniejsza połowa
ü potencjalne możliwości
ü wolny wakat
ü iść na piechotę

ü gorący płomień

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz